ORIGINAL_ARTICLE
گونه شناسی ساختار کالبدی-کارکردی معماری مسکونی استان گلستان
محیط طبیعی یکی از مهم ترین پدیدههای مؤثر در چگونگی شکل گیری ساختار معماری بومی و سنّتی بوده است. فن آوری های محدود گذشته سبب می شد که در طراحی و ساخت این واحدها بیشترین بهره برداری از عوامل محیطی صورت گیرد. در معماری مسکونی بومی استان گلستان به دلیل شرایط متنوع محیطی، گون ههای مختلفی شکل گرفته است که موضوع مورد بررسی در این پژوهش می باشد. هدف از این پژوهش شناخت و سپس گونه شناسی واحدهای مسکونی در استان گلستان است؛ با طرح این پرسش که خانه های بومی این استان را براساس ویژگ یهای محیط جغرافیایی و شهری به چند گونه می توان طبقه بندی کرد؟ چارچوب نظری تحقیق براساس نقش خصوصیات محیط طبیعی محلی و همچنین محیط شهری در چگونگی شک لگیری واحدهای مسکونی استوار است. روش تحقیق توصیفی، تحلیلی و تطبیقی بوده است. گردآوری اطلاعات به دو شکل اسنادی و میدانی صورت گرفت، به این ترتیب که پاره ای از اطلاعات لازم، نخست به صورت اسناد گردآوری شد و سپس طی سه سفر به نقاط مختلف استان، نمونه های فراوانی گردآوری شد که شماری از آن ها پس از نخستین بررسی های توصیفی، طبقه بندی شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با وجود آن که در سیمای کلی معماری بومی استان، نوعی وحدت و یکپارچگی وجود دارد، ولی میتوان به سبب برخی از پدیده ها، مانند ویژگ یهای اقلیمی محلی )خرده اقلیم ها(، محیط فرهنگی- اجتماعی و خصوصیات جمعیتی سکونتگا هها، انواع واحدهای مسکونی بومی این استان را به سه گونه واحدهای واقع در نواحی دشت، واحدهای واقع در نواحی کوهپایهای و واحدهای مسکونی واقع در نواحی کوهستانی طبقه بندی کرد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32678_971b0233674a656aafc9a52916e639b7.pdf
2012-03-01
1
15
استان گلستان
معماری مسکونی
گونه شناسی
معماری بومی
اقلیم
خرده اقلیم
حسین
سلطان زاده
1
دانشیار معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.
AUTHOR
مازیار
قاسمی نیا
maziar_ghaseminia@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین روش تحقیق زمینه یابی در طراحی الگوی مسکن روستایی
اهمیت مسکن روستایی و بافت های با ارزش روستاها در ساخت و سازهای جدید، مسأله طراحی الگوی مسکن روستایی را موجب شده است. به تبع آن مطالعات بسیاری در حوزه مسکن روستایی صورت گرفته و الگوهای مسکن زیادی طراحی شده اند. گزارش آسیب شناسی پس از اجرا، حاکی از عدم توفیق الگوهاست. یکی از علل کارآمد نبودن الگوها انبوه مداخله گرها و نیز عدم انجام پژوهش علمی و معتبر در مورد مسکن روستایی است. در بعضی موارد، بررسی گزارشها و مطالعات در حوزه مسکن روستایی نشان میدهد که مطالعات مذکور شامل انبوه داده هاست که به صورت خام و بدون تجزیه و تحلیل در مرحله طراحی استفاده شد هاند. در هر پژوهش، اعتبار گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل و استنتاج از آ نها، به کاربرد روش تحقیق علمی متناسب با موضوع وابسته است. برای پژوهش و طراحی مسکن روستایی نیز، استفاده از روش تحقیق مناسب می تواند علاوه بر ایجاد اطمینان از صحت داده ها، شیوه تجزیه و تحلیل انبوه اطلاعات و اعتبار استنتاج از آ نها را نیز تبیین نماید. در مقاله حاضر، ضمن تشریح "روش تحقیق زمینه یابی" که در پژوهش و طراحی الگوی مسکن روستایی در روستاهای توابع اصفهان استفاده شده است، شیوه گردآوری اطلاعات، روش تهیه ابزار تحقیق، تجزیه و تحلیل داده ها، اعتبارسنجی و استنتاج از داده ها بیان میشود. از آنجا که روش تحقیق پیشنهادی در پژوهش و طراحی الگوی مسکن در هشت روستا از توابع استان اصفهان استفاده شده، دارای ویژگی تعمیم پذیری است و می تواند مرجعی برای تحقیق و طراحی در حوزه مسکن روستایی باشد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32679_751f3f01a896096f9c4eb2ee16c056e2.pdf
2012-03-01
17
30
روش تحقیق زمینه یابی
طراحی الگوی مسکن
مسکن روستایی
مینو
شفایی
m.shafaei@aui.ac.ir
1
استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
LEAD_AUTHOR
رامین
مدنی
2
استادیار معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی معماری همساز با اقلیم در خانه های کاشان
اقلیم و شرایط آب و هوایی نقش بسیار مهمی را در زندگی انسان ها ایفا می کنند. این نقش در طراحی خانه ها و بناها و شکل دهی به سکونتگاه های انسان ها بسیار بارز می باشد. این تحقیق به دنبال بررسی چگونگی تطبیق معماری و اقلیم در شهر کاشان و چگونگی توجه به شرایط آب و هوایی در ایجاد خانه های شهر کاشان می باشد. برای انجام این تحقیق از داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک شهر کاشان در یک دوره 30 ساله استفاده شده است. روش انجام این تحقیق توصیفی- تحلیلی و بررسی خانه های شهر کاشان می باشد. نمودار بیوکلیماتیک ساختمانی گیونی نشان می دهد، شرایط بیوکلیمای ساختمانی شهر کاشان در ماههای ژانویه، فوریه و دسامبر خارج از محدوده H قرار دارد و در این شرایط برای ایجاد شرایط آسایش حرارتی در داخل ساختمان ها نیاز به استفاده از وسایل گرمازا می باشد. در ماه جولای با توجه به بالا بودن دمای هوا و نبود رطوبت در هوا، برای ایجاد شرایط مطلوب آسایشی در داخل بناها نیاز به تزریق رطوبت از طریق وسایل مکانیکی مانند کولر آبی می باشد. در این ماه شرایط بیوکلیمایی داخل بناها در محدوده EC در دیگر ماههای سال با استفاده از مصالح مناسب و رعایت اصول طراحی اقلیمی می توان، شرایط اقلیمی و محیطی را با توجه به آسایش حرارتی انسان در داخل ساختمان ها تنظیم نمود. به طور کلی با بررسی ویژگی های طراحی چند خانه در شهر کاشان نشان داد که استفاده از شرایط محیطی برای ایجاد آسایش در داخل بناها از اهداف مهم طراحی بوده و هر یک از اجزای ساختمان به نوعی همساز با شرایط اقلیمی می باشد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32680_d51fc204ad2da974f2ebc1840a0a24a5.pdf
2012-03-01
31
40
معماری
اقلیم
بیوکلیمای ساختمانی
آسایش
کاشان
یوسف
گرجی مهلبانی
yousefgorji@ikiu.ac.ir
1
استادیار معماری،دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی)ره(، قزوین، ایران.
LEAD_AUTHOR
علی
یاران
2
عضو هیات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
AUTHOR
سمیرا
پروردی نژاد
3
کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی)ره(، قزوین، ایران.
AUTHOR
منیژه
اسکندری
4
کارشناس ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه بین المللی امام خمینی)ره(، قزوین، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیلی بر ویژگی های محیط در نظریه شخصیت اریکسون
این پژوهش برآنست تا با غور در نظریه شخصیت اریکسون، استنتاجاتی را بر ویژگیهای محیط انجام دهد؛ به امید آن که بتواند به طور مستقیم مورد استفاده طراحان محیطی قرار گیرد. لذا بدین منظور، ابتدا هشت مرحله مختلف رشد شخصیت از یکدیگر تفکیک شده، سپس در هر دوره، هدف محیط، رویکرد و رفتار مطلوب محیطی تبیین م یگردند. در مرحله بعد مؤلفههای محیط کالبدی در هر دوره بیان شده و ویژگیهای هر یک از آن مؤلفه ها در قالب حکم هایی بیان میگردند. نتایج این تحقیق به مثابه حلقه اتصالی خواهد بود میان شخصیت انسان، آن گونه که اریکسون توصیف می کند، با طراحی محیط مصنوع مناسب و متناسب با احوال، خصایص و توانایی های انسان برای رشد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32681_7943a87587f4a792174b0448a2497715.pdf
2012-03-01
41
50
شخصیت
اریکسون
محیط
روان شناسی محیط
محیط کالبدی
علی
عمرانی پور
a_omrani@kashanu.ac.ir
1
استادیار معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان، کاشان ، ایران.
LEAD_AUTHOR
اصغر
محمدمرادی
2
استاد دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر سواد بصری بر درک زیبایی در آثار معماری
قضاوت در خصوص آثار معماری به شکل های گوناگون صورت میپذیرد و اختلاف نظرهای زیادی در مقام قضاوت مشاهده می شود. تفاوت در اظهارنظر در خصوص زیبایی آثار معماری یکی از موضوعات بحث برانگیز در معماری معاصر ایران است. موضوعی که سبب میشود در بسیاری از موارد، اختلاف نظرهای قابل توجهی میان متخصصین و طراحان از یک سو، و مردم و دیگر گروه های بهره بردار از سوی دیگر به وجود آید. در این پژوهش ضمن تحلیل ادبیات تخصصی موضوع چارچوب نظری مربوط طراحی شده و براساس الگوی امتیازدهی به نمونه های مطلوب، آزمون مورد نظر طرح گردیده است. 20نمونه از آثار مشهور معماری معاصر ایران در دو دسته انتخاب شده اند. دسته اول شامل آثاری است که در منابع مکتوب، مجلات معتبر و ادبیات تخصصی از آن ها به عنوان آثار برگزیده یاد شده است و دسته دوم شامل آثاری است که جنبههای تبلیغاتی درباره آنها وسیعتر است و بیش تر از شهرت عمومی برخوردارند. این دو گروه از بناها در اختیار3 گروه از پرسش شوندگان قرار گرفته است که به ترتیب عبارتند از 20 نفر از اساتید معماری، 30 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد معماری و 50 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد که در رشته هایی به غیر از رشته معماری تحصیل میکنند. دستاوردهای پژوهش نشان دهنده آن است که تفاوت معناداری میان بناهای انتخاب شده از سوی هر یک از گروه ها قابل مشاهده می باشد. علاوه بر آن که مردم اقبال بیشتری نسبت به آثار عمومی و بهره مند از تبلیغات محیطی داشته اند و بناهایی که براساس طراحی معماری درک آن ها نیازمند سواد بصری بالاتری است از سوی مردم پایین تر ارزیابی شده است. هرچند در بسیاری از موارد نوعی اتفاق نظر نیز قابل مشاهده می باشد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32682_805642df4158b81d2cbe8201d00d80a8.pdf
2012-03-01
51
62
سواد بصری
درک زیبایی
معماری معاصر ایران
طراحی معماری
محمدجواد
مهدوی نژاد
mahdavinejad@modares.ac.ir
1
استادیار معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
نوشین
ناگهانی
2
دانشجوی کارشناسی ا رشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بازتاب اصل سلسله مراتب در شهرهای ایرانی- اسلامی
طراحی شهری ایرانی- اسلامی، به نوعی بازتاب کاربرد کلیه اصول ساختاری موجود در طبیعت می باشد. کل های موجود در طبیعت از تعاملات کل های کوچکتر با مقیاس های مختلف در سلسله مراتبی که تا ساختار ماده پیش میرود، شکل گرفته اند. بنابراین در این مقاله به سلسله مراتب به عنوان یکی از مهم ترین اصول موجود در عرفان اسلامی و مورد استفاده در شهرسازی ایرانی- اسلامی پرداخته می شود. این اصل یکی از مهم ترین قوانین لازم برای دستیابی به انسجام شهری می باشد. در شهرهای گذشته ما سلسله مراتب به صورت پیوسته در کلیه مقیا سها از استخوان بندی شهر تا ترکیبات معماری مورد توجه بوده است؛ لیکن مرور تجربیات شهری معاصر نشان میدهد که لفظ سلسله مراتب به صورت صوری و غالباً موردی و موضعی مطرح بوده است نه اینکه مفهوم جامع آن)شامل موارد و مراتب لازمه و توجه به کلیت کالبد فضاهای شهری و معانی آنها( مورد توجه قرار گیرد. در حقیقت چیدمان های شطرنجی و شبک های بسیاری از طرح های شهری امروز تنها خیال انسجام شهری را با خود به همراه دارند؛ زیرا که در طر حهایی که امروزه با اهداف مختلف برای شهرها ارائه می شوند، مقیاس های میانی و فضاهای اشتراکی به عنوان دو عنصر ایجاد کننده سلسله مراتب و متعاقباً انسجام شهری مورد فراموشی قرار گرفته اند. در این مقاله ابتدا به تشریح مفهوم عام این اصل و همچنین مفاهیم عرفانی آن در عرفان اسلامی و ایرانی پرداخته شده است، سپس ابعاد مختلف اصل سلسله مراتب در محیطهای مصنوع به کمک مصادیق تصویری شهرهای ایرانی- اسلامی مورد توجه قرار م یگیرد و در پایان با بررسی موارد فوق در نمونه موردی محدوده پیرامون بازار تهران، رهنمودهایی به منظور بهکارگیری این اصل در طراحی شهری امروز ارائه خواهد شد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32683_1dc396c6bb86cff3790ea1c178d4c107.pdf
2012-03-01
63
76
طراحی شهری
عرفان اسلامی
شهر ایرانی- اسلامی
اصل سلسله مراتب
مقیاس های میانی
فضای رابط
منوچهر
طبیبیان
1
استاد شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
نصیبه
چربگو
charbgoo.n@gmail.com
2
کارشناس ارشد طراحی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
انسیه
عبدالهی مهر
3
کارشناس ارشد طراحی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهش تجربی به منظور ارتقاء توسعه پایدار محیط و منظر بزرگراه شهری با رویکرد "سبزراه" و بر مبنای ترجیحات بصری استفاده کنندگان، مورد مطالعه: بزرگراه های شهیدتندگویان و بهشت زهرا تهران
گسترش نواحی شهری و زندگی شهرنشینی با توسعه شبکۀ سلسله مراتبی از بزرگراه ها همراه بوده است که در آن تردد بدون اتومبیل شخصی بیش از پیش دشوار می باشد. این امر در کنار عوامل دیگری همچون نگرانی های زیست محیطی و گسترش بی ضابطۀ شهرها، سبب شکل گیری نگرش هایی نو در شهرسازی و مدیریت شهری بر پایه توجه بیشتر به رابطۀ پیچیده انسان و محیط پیرامونش شده است. یکی از این نگرشها تشویق شهروندان به استفاده از امکانات حمل ونقل غیرموتوری در قالب پیاده روی، دوچرخه سواری و غیره است. شبکه های سبزراهی تجلی این نوع امکانات می باشند که از دهه 1860 میلادی شکل گرفته و اقبال به آنها در دهه های اخیر رشد فزاینده ای داشته است. این شبکه ها در عین حال که ارتباطات درون شهر و همچنین شهر و حومه را جهت تردد وسایل نقلیه مختلف برقرار می کنند،می توانند واجد کارکردهای تفریحی، تفرجی و اکولوژیکی نیز بوده و یک هویت متمایزکننده داشته باشند.این پژوهش پس از مرور و بررسی ادبیات علمی در زمینه سبزراه، اطلاعات مختلف موجود در ارتباط با منابع زیستی، فیزیکی و فرهنگی سایت را مورد تحلیل قرارداده است. در مرحله بعد ضمن طراحی پرسشنامه، از طریق مصاحبه علاوه بر شناسایی و طبقه بندی نیازها و ترجیحات بصری استفاده کنندگان به جمع آوری اطلاعات مربوطه در محل سایت پرداخته است. در نهایت پس از تجزیه و تحلیل، تلفیق و تولید داده های جدید، طرح راهبردی و راهکارهای آن را با توجه به اهداف تحقیق تدوین و ارائه نموده است. برهمین اساس این پژوهش با استفاده از ایده سبزراه ها، محیط و منظر بزرگرا ههای مورد مطالعه در جنوب شهر تهران )شهیدتندگویان و بهشت زهرا( را که واجد ویژگی های سبزراهی یعنی پیوستگی فضایی، ساختار خطی، امکان استفاده چندجانبه و مرتبط ساختن شهر و حومه می باشند، براساس ویژگی های کالبدی و ساختاری آن از یک سو و ترجیحات و مطلوبیت های بصری استفاده کنندگان از سوی دیگر، مورد تحلیل و سنجش قرارداده و مهم ترین راهبردها و راهکارهای ارتقاء منظر بزرگراهی بر پایه شکل گیری سبزراه و توجه به زیبایی منظره ای و کارکرد حاشیه مسیر را تدوین نموده است.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32684_6cb0671235b120fd464372ee65fd4523.pdf
2012-03-01
77
90
سبزراه
بزرگراه شهری
منظر شهری
شبکه سبزراهی
بزرگراه تندگویان
ترجیحات بصری
توسعه پایدار
محمدرضا
مثنوی
1
دانشیار گروه مهندسی طراحی محیط زیست، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
مهدی
فتحی
mehdyfathi@yahoo.com
2
کارشناس ارشد مهندسی طراحی محیط، دانشکده محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل سیر تحول و تکوین "شهر" و "دولت" در اندیشه ابن خلدون
شهر برآیند و نتیجه حکمت نظری و حکمت عملی است که به مدد اندیشه ها و فرایندها در طی زمان با تبلور کالبدی آن رخساره نموده و مفهوم شهر را پدید می آورد. حکمت نظری مبین اندیشههای آرمانشهری و جریان فکری است که در فراسوی نظام ظاهری شهر قرار دارد و حکمت عملی اسلوب ساخت ویژه در شهر را بیان می دارد. مقاله حاضر بر آن است تا به تبیین و تحلیل حکمت نظری مفهوم شهر و جامعه در اندیشه ها و آراء ابن خلدون بپردازد و چارچوب فرایندی و محتوایی آن را روشن نماید. روش ابن خلدون در قبض و بسط اندیشه هایش روش برهانی است و براین اساس تاریخ را بر چهار مرحله توحش، همزیستی، اراده مشترک و همبستگی اجتماعی 1 و جامعه و دولت تقسیم نموده و بر پایه آن چارچوب نوسازی جامعه و شهر را پی می ریزد. براین اساس و براساس مراحل تکوین و سقوط دولت شهر نیز سقوط و ظهور می کند و این مهم بر اساس پویش فرهنگی و ارتباط دولت و شهر به پیش می رود. در مقاله حاضر روش مورد استفاده روش تبیینی– تحلیلی بوده و یافته های تحقیق نشان می دهد که مفهوم نظام فرهنگی و ویژگی های اخلاقی و اجتماعی یکی از بارزترین مفاهیم در اعتلای مفهوم و نقش شهر است و این ویژگیها براساس چگونگی تبلور و یا سقوط آن در دولت، در شهر نیز ظهور و بروز میکند.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32685_1c1c1692b79b9652441d4d8a3ac5e87d.pdf
2012-03-01
91
102
ابن خلدون
عصبیت
شهر
دولت
مفهوم غارت- دفاع
موسی
پژوهان
musa_2007nb@yahoo.com
1
پژوهشگر دوره دکتری برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
احمد
پوراحمد
2
استاد جغرافیای شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
احمد
خلیلی
akhalili@iust.ac.ir
3
پژوهشگر دوره دکتری شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی شهر سنندج
امروزه جمعیت پذیری شهرها به همراه مسائل اجتماعی- اقتصادی آ نها شکل کاملاً تازه ای از شهر و شهرنشینی را به وجود آورده است. به گونه ای که مسأله پاسخگویی به نیازهای انسانی را مختل کرده است. در این تحقیق وضعیت عدالت اجتماعی در ساختار فضایی شهر سنندج مورد بررسی قرار گرفته است. در روند تحقیق، ابتدا با استفاده از شاخص پراکندگی ویلیامسون و موریس وضعیت توزیع شاخص های اجتماعی– اقتصادی، وکالبدی را در سطح نواحی 21 گانه شهر سنندج بررسی نموده و نسبت به سطح بندی میزان برخورداری شهروندان از امکانات و خدمات شهری اقدام گردید، سپس با استفاده از تحلیل های آماری نتایج همبستگی و رابطه بین سطح اقتصادی- اجتماعی ساکنان با میزان برخورداری از کاربری های خدمات شهری مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش حاصله، بیانگر آنست که از نظر توزیع شاخص ها، فقط شاخص های تراکم خانوار، ضریب فعالیت، درصد باسوادی در وضعیت متعادل و سرانه مسکونی در وضعیت نسبتاً متعادل قرار دارند. همچنین ساکنان با سطح اقتصادی- اجتماعی بالاتر، از کاربری های خدمات شهری بهتری برخوردارند و الگوی توزیع کاربری های خدماتی شهری به نفع گروه های مرفه تر جامعه عمل نموده است. بنابراین با وجود عدم تعادل در توزیع فضایی شاخصها در بین نواحی و همچنین وجود همبستگی مستقیم و معنادار بین سطح اقتصادی- اجتماعی ساکنان نواحی با میزان برخورداری از کاربریهای شهری و شاخص های کالبدی و نیز قرارگیری نواحی مرکزی شهری به عنوان قلب تپنده شهر که مورد توجه و استفاده عموم شهروندان شهر است، در سطوح بسیار پایین توسعه کالبدی، عدالت اجتماعی )معیارهای عدالت اجتماعی( در ساختار فضایی شهر سنندج، به چشم نمی خورد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32686_1542fb574b2fc73be534e62a3aa167b0.pdf
2012-03-01
103
112
عدالت اجتماعی
نابرابری های اجتماعی
کاربری های خدمات شهری
فضای شهری
سنندج
کیومرث
حبیبی
habibi_ki@yahoo.co.uk
1
استادیار مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران.
LEAD_AUTHOR
هوشمند
علیزاده
h.alizadeh@uok.ac.ir
2
استادیار مهندسی شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه کردستان، کردستان، ایران.
AUTHOR
واراز
مرادی مسیحی
3
استادیار مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
AUTHOR
سیوان
ولدبیگی
4
کارشناس ارشد مهندسی شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.
AUTHOR
ساسان
وفایی
5
دانشجوی کارشناسی ارشد منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
نقش و کاربرد رویکرد برنامه ریزی ارتباطی در نظریه های نوین شهرسازی
ارتقاء کیفیت محیط و بهبود سطح زندگی ساکنان آن موضوع اصلی علم شهرسازی است. این موضوع به دلیل ماهیت چند بعدی خود از پیچیدگی و گستردگی ویژه ای برخوردار است. شهر، پدیده ای فراتر از کالبد ظاهری است. ابعاد اجتماعی و فرهنگی هر شهر به عنوان بعد پنهان در طرح های شهری به شمار می روند که به دلیل ماهیت غیرکالبدی و دشواری شناخت و درک، همواره در عرصه های نظریه پردازی و عملی مورد کم توجهی واقع شده اند. در این مقاله سعی شده است با اشاره به سیر تکوینی نظریه های شهرسازی به ویژه با تأکید بر زمینه های اجتماعی و فرهنگی، به بررسی رویکرد برنامه ریزی ارتباطی به عنوان یکی از مهم ترین مبانی فکری در زمینه طرح مباحث اجتماعی، فرهنگی در زمینه شهرسازی پرداخته شود. این تحقیق در پی پاسخ به این سؤالات است: رویکرد برنامه ریزی ارتباطی در سیر تکوینی نظریه های شهرسازی از چه جایگاهی برخوردار بوده و اصول و الزامات آن کدام است؟ نحوه عملکرد آن چگونه است و در وادی عمل با چه مشکلاتی مواجه شده است؟ با مطالعه نظریه های مطرح در برنامه ریزی شهری می توان نتیجه گرفت که ابعاد اجتماعی زندگی شهری در نظریه های برنامه ریزی شهری به ویژه در نظریه های نیمه نخست قرن بیستم کمتر مورد توجه بوده اند. توجه به مباحث اجتماعی از نیمه دوم قرن بیستم به طور جدی تری در نظریه های برنامه ریزی شهری گنجانده شده و در اواخر قرن گذشته به طور جد رویکرد ارتباطی در نظریه های برنامه ریزی شهری مورد توجه قرار گرفتند. این رویکرد در حوزه نظری و عملی دارای نقاط قوت و ضعفی است که به تفصیل در متن مقاله مورد مداقه قرار گرفته است.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32687_7eca1b47632929872ceb4e250224d09b.pdf
2012-03-01
113
120
برنامه ریزی ارتباطی
زمینه های اجتماعی و فرهنگی
نظریه های شهرسازی
مجتبی
رفیعیان
rafiei_m@modares.ac.ir
1
دانشیار شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
AUTHOR
سکینه
معروفی
akmaroufi@yahoo.com
2
پژوهشگر دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نقش و اثرات گردشگری شهری در توسعه پایدار شهر؛ با تأکید بر ادراک ساکنان
بر پایه وجود ارتباط دو طرفه توسعه پایدار و گردشگری پایدار، برای آن که گردشگری بتواند به توسعه پایدار شهر کمک کند، باید اثرات آن در شهر شناسایی شده و مورد توجه خاص قرار گرفته شود. با این پیش فرض کلی این مقاله بر آن است تا ضمن بررسی اثرات مثبت و منفی ناشی از توسعه گردشگری شهری، نحوه ادراک ساکنان از اثرات مختلف توسعه گردشگری بر ابعاد توسعه پایدار شهری را به تفصیل مورد بررسی قرار دهد. این مهم از این رو است که نحوه ادراک ساکنین از تأثیرات گردشگری و میزان رضایتمندی آنها از وجوه مختلف آن، یکی از شاخصه های مهم تحقق توسعه پایدار شهری است. در حالی که در اکثر موارد در سنجش میزان اثر گردشگری در توسعه شهر این موضوع مورد توجه قرار نمی گیرد. نوشتار حاضر، پژوهشی تحلیلی-کاربردی و مبتنی بر روشی کمی در تحلیل داده ها است. برای تحلیل نظرات ساکنان سرعین از فن پرسشنامه استفاده شده است. نتایج تحلیل نشان می دهد که گردشگری شهری در عین حال که اثرات مثبت اقتصادی انکار ناپذیری بر جامعه شهری دارد، در کنار خود آثار متنوع )مثبت و منفی ( اقتصادی، اجتماعی و محیطی را نیز در شهر میزبان ایجاد می نماید. در عین حال تأثیر پذیری ساکنان بخش های مختلف شهر از اثرات متفاوت بوده و لازم است در ارزیابی نحوه و میزان این اثرات به تفکیک مورد تحلیل قرار گیرد.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32688_a1ba35b5746135a6575bd6133217fc3f.pdf
2012-03-01
121
132
گردشگری شهری
توسعه پایدار شهر
اثرات
ادراک ساکنان
پویان
شهابیان
pshahabian@gmail.com
1
دانش آموخته دکتری شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی وضعیت دسترسی شهروندان با تأثیرگذاری شیوه سفر، نمونه مورد مطالعه: شهر بابلسر
دسترسی، یکی از مؤلفه های کلیدی مؤثر بر کیفیت محیط شهری است. دسترسی به مراکز اشتغال و مکان سایر فعالیت ها و خدمات در شهر، نیاز به سفر و جابه جایی را اجتناب ناپذیر می سازد. در این رابطه زیرساخت های حمل ونقل و موقعیت فضایی فعالیت ها به عنوان عوامل تعیین کننده مسافت، شیوه سفر و سهولت جابه جایی و دسترسی، اهمیت ویژه ای می یابد بدین ترتیب ساختاریابی شهر به گونه ای که نیازمندی های شهروندان را در کوتاه ترین فاصله از محل سکونت (از طریق سفرهای پیاده( و به آسانی تأمین نماید، از جمله اهداف برنامه ریزی شهری است. تحقیق حاضر، با هدف بررسی وضعیت دسترسی به مراکز مختلف شهر بابلسر اعم از محل کار، مراکز خدماتی و خرید، با توجه به شیوه سفر افراد به مراکز مذکور انجام شده است. فرضیه این پژوهش عبارت است از: وضعیت سهولت دسترسی به مراکز خدماتی شهر بابلسر تحت تأثیر شیوه سفر شهروندان تفاوت معنی داری را نشان می دهد. روش این تحقیق از نوع پیمایشی، مبتنی بر استفاده از پرسشنامه می باشد. در تدوین پرسشنامه، ابتدا سوالاتی در خصوص شیوه سفر افراد به مراکز مختلف در سطح شهر و سپس طبق نظر جامعه محلی میزبان، سهولت دسترسی به همان مراکز مورد سنجش قرار گرفت. به منظور تجزیه و تحلیل از روش های آماری توصیفی مثل میانگین و واریانس و روش آمار استنباطی استفاده شده است. نتایج این تحقیق همانطور که انتظار می رفت، نشان می دهد که میان شیوه های مختلف سفر به لحاظ سهولت دسترسی شهروندان به مقصد، تفاوت معنی داری وجود دارد. یعنی راحتی دسترسی به مقاصد مختلف در حوزه آماری مورد مطالعه تحت تأثیر عامل شیوه سفر افراد بوده است.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32689_7363ce84731a6635b374ec09188e0502.pdf
2012-03-01
133
142
شهر
دسترسی
اتومبیل
شیوه سفر
بابلسر
مصطفی
قدمی
1
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
AUTHOR
رحیم بردی
انا مراد نژاد
2
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
AUTHOR
سیده سحر
محمدی
mohammadi1384@yahoo.com
3
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران.
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
قرائتی از نظام شهرسازی آمریکا (با تأکید بر شهر نیویورک)
تحولات شهرسازی در ایالات متحده، تابع ویژگی های خاص این کشور بوده است که اهم آن ها عبارتند از: وجود نظام فدرالیسم، تسلط مالکیت خصوصی زمین، نقش اقتصاد آزاد، تسلط اتومبیل و حومه نشینی، تأثیر جنبش های سیاسی و اجتماعی و غیره. به طور کلی در نظام فدرال آمریکا ارائه بخش مهمی از خدمات عمومی و رفاهی، به عهده دولت های ایالتی و محلی است و برنامه ریزی محلی به عنوان ابزاری ضروری برای پاسخگویی به نیازهای مردم مطرح است. اصولاً اعتقاد به مشارکت همه نیروهای مؤثر در روند توسعه و عمران است. ویژگی برنامه ریزی آمریکایی محدودیت در قدرت تصمیم گیری است، لذا تأیید طرح ها و مقررات روندی قانونی است که برعهده نهادهای قانونگذار و منتخب مردم یعنی شوراها میباشد و اجرای مقررات شهرسازی برعهده اداره شهرسازی دولت محلی است. عناوین ارگان هایی که در مورد مسائل مربوط به برنامه ریزی و منطقه بندی صاحب اختیاراند در هر ایالت ممکن است با دیگری متفاوت باشد و الگوهای مختلفی برای اداره شهرها در نظام مدیریت شهری وجود دارد. در پی گرایش به روش ها و موضوعات کیفی در برنامه ریزی و طراحی شهری آمریکا تحولات مثبت و منفی عمیق در ضوابط منطقه بندی و مقررات کاربری زمین به وجود آمده است. در این نوشتار سعی شده تا نظام برنامه ریزی شهری نیویورک نیز به عنوان یکی از مهم ترین شهرهای ایالت متحده مورد بررسی قرار گیرد. نظامی که منتج شده از یک ساختار شش سطحی است که هر سطح، پشتیبان سطح بالاتر خود است. جهان شهری که در آن نگاه خاص به جایگاه شوراها، کمیته های مربوطه، اهرمهای خاص برنامه ریزی شهری و انعطاف دربرنامه ها، طرح ها و قوانین در کنار یکدیگر وظایف برنامه ریزی شهری را محقق می سازند.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32690_9dfb5340ab99517826ea76bb1c046e43.pdf
2012-03-01
143
158
نظام برنامه ریزی شهری آمریکا
برنامه ریزی شهری نیویورک
حوزه بندی و انعطاف پذیری
هومن
قهرمانی
hghahremani@iust.ac.ir
1
پژوهشگر دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
اسماعیل
شیعه
2
دانشیار شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران.
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه تطبیقی مکاتب مطالعات مورفولوژی شهری به منظور تکمیل آن براساس دستگاه تحلیلی مکتب اقتصاد سیاسی فضا
مورفولوژی (ریخت شناسی) شهری بررسی نظام مند فرم، شکل، نقشه، ساختار و کارکردهای بافت مصنوع شهرها و منشاء و شیوه تکامل این بافت ها در طول زمان است. مطالعات بسیاری در خصوص مورفولوژی شهری انجام گردیده است که در یک طبقه بندی صورت گرفته به سه مکتب کلی بریتانیایی، ایتالیایی و فرانسوی تقسیم شده اند. مطالعه حاضر به گونه بندی مطالعات مورفولوژی و مقایسه تطبیقی مکاتب موجود در انجام مطالعات مورفولوژی شهری می پردازد و براین اساس ضمن بررسی تفاوت های این مکاتب، تلاش می کند تا به نقد مشترکی که بر آ نها وارد می شود، بپردازد. مطالعات مورفولوژی شهری کمتر به فرآیندهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر روند تاریخی شکل گیری بافت توجه داشت هاند. با توجه به این امر، چنانچه بتوان روشی را پیشنهاد نمود که از حیث توجه به روندها و فرایندهای شکل دهنده ی فرم شهری وضع موجود به اندازه مطالعات مکتب انگلیسی (که در مقام مقایسه، کامل تر از سایر مکاتب مورفولوژی شهری به نظر می رسد) کارا باشد و در عین حال بتواند ساختارهای اجتماعی و روابط اقتصادی حاکم بر فضا را تشخیص داده و از آن ره مطالعات مورفولوژیک را به اهداف تجویزی نزدیک نماید، چارچوبی نسبتاً مؤثر ارائه شده است. لذا پیشنهاد این مطالعه استناد به الگوهای مورفولوژی بریتانیایی در عین تأکید بر نیروهای اثرگذار اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی در بستر زمان است که برای این امر می توان به طور خاص از دستگاه تحلیلی مکتب اقتصاد سیاسی فضا بهره جست.
https://www.armanshahrjournal.com/article_32691_db0b5e0f5ecad5cfb4e56fba32793013.pdf
2012-03-01
159
172
مورفولوژی
اقتصاد سیاسی فضا
فرم شهری
طراحی شهری
حمیدرضا
محملی ابیانه
mahmeli2@yahoo.com
1
کارشناس ارشد مدیریت شهری، دانشکده مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR