TY - JOUR ID - 120093 TI - مقایسه تطبیقی الزامات نهادی الگوواره برنامه‌ریزی راهبردی با برنامه‌ریزی «راهبردی ساختاری» شهر تهران JO - معماری و شهرسازی آرمان شهر JA - AAUD LA - fa SN - 2008-5079 AU - ملک پور اصل, بهزاد AU - تیغ ساززاده, محمدنصیر AD - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. AD - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران Y1 - 2020 PY - 2020 VL - 13 IS - 32 SP - 315 EP - 330 KW - برنامه‌ریزی راهبردی KW - نهادگرایی KW - الزامات نهادی KW - طرح راهبردی ساختاری KW - کلانشهر تهران DO - 10.22034/aaud.2019.194058.1936 N2 - پس از پایان جنگ جهانی دوم و در پی نیاز به بازسازی شهرهای ویران‌شده، الگوی برنامه‌‌ریزی جامع به خاطر توجه صرفاً کالبدی، انعطاف‌ناپذیری و انطباق‌ناپذیری در برابر تغییرات سریع سکونتگاه‌های شهری مورد نقد قرار گرفت. به دنبال این انتقادها، برنامه‌ریزی جامع- ساده جای خود را به رهیافت جامع- عقلایی داد که این رهیافت به واسطه عقلانی بودن، مقدمات ظهور نگرش راهبردی را فراهم کرد. در نظام برنامه‌ریزی ایران که به تدوین برنامه‌ریزی جامع می‌پرداختند، عدم تحقق‌پذیری این نوع برنامه‌ها با وجود صرف هزینه و زمان زیاد، بر برنامه‌ریزان آشکار و در همین راستا برنامه‌ریزی راهبردی- ساختاری مطرح و حمایت شد. این طرح موضوع منجر به حرکت به سوی تهیه طرح‌های توسعه شهری با رویکرد ساختاری راهبردی برای کلانشهرها از جمله تهران شد که با عدم تعریف قانونی و نهادی این رویکرد در محیط مورد برنامه‌ریزی- تهران- تهیه‌ چنین طرحی با کاستی‌ها و تداخلاتی در طول فرآیند برنامه‌ریزی روبرو شد که تحقق‌پذیری و دستیابی به اهداف طرح را تحت تأثیر قرار داد. هدف از این مقاله شناسایی کاستی‌ها و مغایرت‌های نهادی طرح راهبردی- ساختاری شهر تهران با اصول و ارزش‌های الگوواره راهبردی است تا از این طریق تحقق‌پذیری آن افزایش یابد. این پژوهش که از حیث هدف جز پژوهش‌های کاربردی محسوب می‌شود به‌منظور دستیابی به اهداف مذکور، با بهره‌گیری از رهیافت نهادی به مقایسه تطبیقی طرح راهبردی ساختاری شهر تهران با اصول و مفاهیم الگوواره‌راهبردی می‌پردازد تا از این طریق مقدمات اصلاح و اجرایی شدن طرح آغاز شود. برای رسیدن به این هدف، نخست به تعیین مؤلفه‌هایی جهت مقایسه طرح با الگوواره راهبردی اقدام شده که این مؤلفه‌ها الزاماتی هستند که می‌تواند زمینه‌ کارآمدی نهادهای برنامه‌ریزی را فراهم کند. سپس با مقایسه تطبیقی و برهم نهادن این مؤلفه‌ها و الزامات، کاستی‌ها و عدم تطابق برنامه‌ریزی راهبردی ساختاری تهران با اصول کلی برنامه‌ریزی راهبردی تعیین می‌شود. بر مبنای دستاوردهای این مقاله، باوجود ادعای نهادباوری و توجه به اهمیت نهاد در تمامی مراحل تهیه، طرح یاد شده فاقد هرگونه اقدام برای تقویت این رهیافت بوده و از این منظر در دو حوزه الزامات کمی و کیفی نیازمند تجدیدنظر است تا با تحقق هرکدام، تطابق بیشتر طرح با الگوی راهبردی تحقق یابد. UR - https://www.armanshahrjournal.com/article_120093.html L1 - https://www.armanshahrjournal.com/article_120093_8fe23834d278f8b5a328292accd33e51.pdf ER -