TY - JOUR ID - 147101 TI - سنجش و مقایسه تطبیقی مفاهیم موثر بر شکل گیری تنوع کالبدی در خانه های قاجار و پهلوی شهر دزفول JO - معماری و شهرسازی آرمان شهر JA - AAUD LA - fa SN - 2008-5079 AU - صراف زاده, احمد AU - دیده بان, محمد AU - وثیق, بهزاد AD - کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران. AD - استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران (نویسنده مسئول). AD - دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی شاپور دزفول، دزفول، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 14 IS - 37 SP - 99 EP - 113 KW - تنوع کالبدی KW - فضای معماری KW - خانه های دزفول KW - هندسه KW - روش ویکور DO - 10.22034/aaud.2020.229305.2191 N2 - شیوه سازماندهی فضا و نحوه بیان تنوع کالبدی به عنوان دو عامل شخصیت بخشی در گونه های مختلف معماری محسوب می شوند. سنجش تغییرات در دو مولفه یاد شده؛ می تواند ابزاری برای فهم و تبیین مفاهیم موثر بر شکل گیری کالبد معماری باشد. لذا تفاوت لحن شیوه های سنتی و مدرن را می توان در سنجش این دو مولفه، موثر دریافت. بررسی این موضوع در شهرهایی با بافت تاریخی، دارای اهمیت می باشد. همچنین یکی از شهرهای دارای بافت کهن و معاصر در ایران، دزفول می باشد که این پژوهش در آن بستر به دنبال پاسخگویی به پرسشهای مطرح شده است. این پرسش ها عبارت اند از: شاخص های موثر در ایجاد تنوع کالبدی کدامند؟ روند شکل گیری کالبد معماری خانه های قاجار و پهلوی در دزفول، نشان دهنده تغییر در چه شاخص هایی از تنوع است؟ هدف پژوهش شناسایی عوامل موثر بر تنوع در خانه های مسکونی است که با مقایسه تطبیقی میان خانه های پهلوی و قاجار صورت می گیرد. این تحقیق با تکیه بر روش موردکاوی و پیمایش، به مقایسه تطبیقی شاخص های تنوع در خانه های پهلوی و قاجار پرداخته است. همچنین برپایه پیشینه تحقیق و روش ویکور، مدلی تهیه و بر اساس آن، گردآوری اطلاعات صورت گرفته است. جامعه نمونه شامل تمام خانه های به ثبت رسیده قاجار و پهلوی بوده که به روش آنتروپی-شانون، وزندهی شده اند. نتایج نشان می دهد که مفهوم کالبد در خانه های قاجاری شامل تناسبات، نسبت حیاط به بنا، شفافیت، روابط نوع عرصه، روابط فضا بر اساس عملکرد و انعطاف پذیری است. ازسویی دیگر تغییرات در کالبد معماری دوره پهلوی معطوف به تغییر در ابعاد حیاط، تناسبات، سلسله مراتب دسترسی، کاهش حریم، کاربری فضاها، فرم هندسی و شیوه انعطاف پذیری شده است. مقایسه تطبیقی خانه های قاجار و پهلوی، نشان دهنده آن است که شیوه بیان مفهوم تنوع کالبدی این دو دوره، با یکدیگر متفاوت بوده و خانه های پهلوی در برخی از معیارها با کاهش تنوع همراه بوده اند. UR - https://www.armanshahrjournal.com/article_147101.html L1 - https://www.armanshahrjournal.com/article_147101_097ca93bf8fc11fd2ba45618eda7c390.pdf ER -