تبیین چارچوب تأثیر سازمان فضایی بر الگوهای رفتاری شهروندان (مطالعه تطبیقی محلات زرگنده و دروس با استفاده از روش تحلیل شبکه شهری UNA)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

2 استاد گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

بررسی و تحلیل رابطه الگوهای رفتاری مردم و ساختارشکل‌دهنده فضا در حوزه شهرسازی از آنجا که هر دو از ابعاد مهم تلقی می‌شوند نیازمند یک چارچوب مفهومی- تحلیلی مشخص است تا پژوهشگران بتوانند بر اساس آن در فضاهای شهری مختلف به تبیین تأثیرگذاری سازمان فضایی بر شکل‌گیری الگوهای رفتاری شهروندان بپردازند. این پژوهش از نوع، توصیفی- تحلیلی است که ابتدا با مطالعه و بررسی کتب و مقالات علمی (از طریق روش‌هایی نظیر فیش‌برداری و متن‌خوانی) اطلاعات مورد نظر جمع‌آوری می‌شود. در پژوهش حاضر ضمن تبیین چارچوب در جهت تحلیل سازمان فضایی در راستای تعیین و تدقیق رابطه پیکره‌بندی فضا با الگوهای رفتاری از تکنیک تحلیل شبکه شهری1 UNA استفاده می‌شود و بافت متفاوت دو محله زرگنده و دروس با استفاده از شاخص‌هایی که امکان ارزیابی را با این تکنیک دارند مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. سؤال اصلی پژوهش حاضر نیز به این ترتیب می‌باشد که تأثیر تفاوت‌ها در سازمان فضایی محلات بر الگوهای رفتاری شهروندان به چه ترتیبی است؟ لازم به توضیح است که این پژوهش فرضیه محور نمی‌باشد. نتایج حاصل از این پژوهش به تأثیر غیرقابل انکار محیط کالبدی و ساختار فیزیکی محیط بر رفتار فضایی افراد تأکید داشته و بیان می‌کند که، میزان تأثیر و شکل‌گیری رفتار فضایی افراد، به ویژگی‌های درونی و شخصیتی خاص هر فرد به‌علاوه حواس پنج‌گانه و تصاویر ذهنی از ساختار محیط بستگی دارد. ساختار کالبدی موجب پدید آمدن کیفیتی در فضا می‌شود که خود بر رفتار فضایی افراد در آن فضا مؤثر است. در واقع در هر محیطی شکل‌گیری رفتار فضایی افراد متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Framework of the Effect of Spatial Organization on the Citizens’ Behavioral Patterns (Comparative Study of the Zargandeh and Darrous Neighborhoods using Urban Network Analysis Method)

نویسندگان [English]

  • Navid Paknezhad 1
  • Manouchehr Tabibian 2
  • Gholamreza Latifi 3
1 Ph.D. Candidate of Urban Planning, Faculty of Architecture and Urbanization, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran.
2 Professor of Urban Planning, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Regional and Urban Planning, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Investigating and analyzing the relationship between people’s behavioral patterns and the constituent structure of the space in urbanization requires a specific analytical-conceptual framework since they are considered two significant aspects. Thus, the researchers can explain the effect of the spatial organization in the formation of the citizens’ behavioral patterns in the different urban spaces based thereon. The current research was an analytical-descriptive study. The required information was collected by studying and reviewing the scientific papers and books (through methods such as taking notes and reading the texts). The Urban Network Analysis Technique was used to determine and scrutinize the relationship between the spatial configuration and the behavioral patterns while explaining the framework to analyze the spatial organization. Then, the different textures of the Darrous and Zargandeh neighborhoods were evaluated using the indicators that can be evaluated using this technique. The main question of the research was as follows: what is the effect of differences in the spatial organization of neighborhoods on the behavioral patterns of citizens? It is noteworthy that the current study was not hypothesis-oriented. The research results emphasized the undeniable effect of the physical environment and the physical structure of the environment on the spatial behavior of individuals and stated that effectiveness and formation of the spatial behavior of individuals depended on the internal and personality characteristics of each individual in addition to the five senses and mental images of the structure of the environment. The physical structure leads to the emergence of quality in the space, which is influential in people’s spatial behavior in that space. Indeed, the formation of the spatial behavior of people is different in each environment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial Organization
  • Behavioral Patterns
  • UNA
  • Environmental Psychology

مراجع

Altman, A. (1975). The Environment and Social Behavior: Privacy, Personal Speace, Territory Croeding. Tehran: Shahid Beheshti University.
Bahrainy, H. (2008). Urban Space Analysis in Relation to Behavior Patterns of Users and Design Criteria. Tehran: University of Tehran.
Barker, R.G. (1968). Ecological Psychology: Concepts and Methods for Studying the Environment of Human Behavior. Stanford, CA: Stanford University Press.
Cowan, R. (2005). The Dictionary of Urbanism, Street Wise Press.
Craik, K.H. (1970). Environmental Psychology. In New Directions in Psychology 4. New York: Holt.
D’Acci, L. (2019). Aesthetical Cognitive Perceptions of Urban Streetform. Pedestrian Preferences Towards Straight or Curvy Route Shapes, Journal of Urban Design.
D’Acci, L. (2019). Orientational Versus Esthetical Urban Street Morphology Parameterization in Space Syntax, Spatial Cognition and Computation.
Dehkhoda, A.A. (1946). Loghatname- Ye Dehkhoda [Dehkhoda Dictionary]. Tehran: University of Tehran.
Friedman, S., & Joseph B, J. (1974). Environments: Notes and Selections on Objects, Spaces, and Behavior.
Gehl, J. (2017). Life among Buildings (Utilization of Collective Space). Translation of Ali Akbari, Fereshteh Karamian, Nastaran Mehrabi, Publication of Parham Role.
Golrokh, S. (2012). Place and Personal Identity: The Role of Physical Environment in the Formation of “Sense of Self”, Safa Magazine, Tehran.
Hall, E. (1966). The Hidden Dimension. (M. Tabibian, Trans.).Tehran: University of Tehran.
Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993). Natural Movement: Or Configuration and Attraction in Urban Pedestrian Movement. Environment and Planning B, 20, 29-66.
Koffka, K. (1935). Principles of Gestalt Psychology, New York and London: Harcourt Brace.
Lang, J. (1974). Designing for Human Behavior: Architecture and the Behavioral Sciences, Published January 1st 1974 by Dowden, Hutchinson & Ross, Incorporated.
Lang, J. (1998). Urban Design: The American Experience, Publisher: Wiley; 1 Edition Walking (and Staying) Cities.
Lang, J. (2009). Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design. (A. Eynifar, Trans.). Tehran: University of Tehran.
Marcus, L., & Bobkova, E. (2019). Spatial Configuration of Plot Systems and Urban Diversity: Empirical Support for a Differentiation Variable in Spatial Morphology. Proceedings of the 12th Space Syntax Symposium.
Maslow, A.H. (1943). Deficiency Motivation and Growth Motivation, In M.R Jones (Ed.), Nebraka Symposium on Motivation, Lincoln, NB: University of Nebraska Press.
Mcandrew, F. (2013). Environmental Psychology, (Gh.R. Mahmoudi, Trans). Vania Publishing.
Paknezhad, N. (2018). Urban Design Guide (Designing Safe Urban Spaces). Qazvin, Iranian Academic Center for Education, Culture and Research (ACECR).
Paknezhad, N., & Latifi, G. (2018).Explanation and Evaluation the Impact of Environmental Factors on the Formation of Behavioral Patterns in Urban Spaces (From Theory to Practice: Study of Tajrish Square). Bagh-E Nazar Journal, 69. 51-66. Doi: 10.22034/BAGH.2019.82313. https://www.bagh-sj.com/article_82313.html
Pakzad, J. (2006). Rahnam- Ye Tarahi- Ye Fazaha- Ye Shahri [Theoretical Basis and Urban Design Process]. Tehran: Shahidi.
Porta, S., Crucitti, P., & Latora, V. (2005). Ìthe Network Analysis of Urban Streets: A Primal Approachî, In Preparation. https://arxiv.org/abs/physics/0506009
Rappaport, A. (1977). The Meaning of the Built Environment. (F. Habib, Trans.). Tehran: Procurement Publishing and Tehran Planning.
Rismanchian, O., & Bell, S. (2010). Applied Knowledge of Space Syntax Method in Understanding the Spatial Configuration of Cities. Journal of Fine Arts Architecture and Urban Planning, 43.
Robert A. S. (1979). Improving Interest Measurement Through the Use of Expectancy Theory. Published: December 1979, Https://Onlinelibrary.Wiley.Com/Doi/Abs/10.1002/J.2164-585X.1979.Tb00098.X
Scott, M. (2005). A Powerful Theory and a Paradox: Ecological Psychologists after Barker, Environment and Behavior Journal, Indiana University, Bloomington. https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0013916504270696
Sevtsuk, A., & Davis, D.E., (2017). Future of Streets. In Mathematics of Urban Morphology, Springer 2019. https://www.springer.com/gp/book/9783030123802
Sevtsuk, A., Kalvo, R., & Ekmekci, O. (2016). Pedestrian Accessibility in Grid Layouts: The Role of Block, Plot and Street Dimensions. Urban Morphology, 20(2), 89-106.
Wicker, A.W. (1984). An Introduction to Ecological Psychology. New York: Cambridge University Press. (Original Work Published 1979).
Wicker, A.W. (2011). Toward a Pragmatic Ecological Psychology. MERA Journal, 14(1), 11-17
معماری و شهرسازی آرمان شهر
دوره 13، شماره 33
اسفند 1399
صفحه 227-239

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 تیر 1398
  • تاریخ بازنگری: 15 دی 1398
  • تاریخ پذیرش: 13 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار