ارزیابی نقش مؤلفه‌های آسایش بصری نوری در تعلق مکانی دانشجویان، مورد مطالعاتی: دانشگاه صنعتی شاهرود

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 استادیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشیار گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

تعلق و پیوندجویی از جمله اساسی‌ترین نیازهای انسان در تعامل با فضا است. تعامل عاطفی با مکان، سبب معنابخشی به مکان شده و کیفیت تجربه مکان را ارتقاء می‌دهد. فضاهای دانشگاهی از جمله مکان‌هایی هستند که وجود و ارتقاء تعلق مکانی در آن‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت آموزشی منجر شود. یکی از متغیرهای کالبدی مهم در فضاهای آموزشی، آسایش بصری نوری می‌باشد. در این راستا، در پژوهش حاضر نقش مؤلفه‌های آسایش بصری نوری در تعلق مکانی دانشجویان مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت ارزیابی نه کلاس درس از سه دانشکده از دانشگاه صنعتی شاهرود به‌عنوان مورد مطالعاتی انتخاب شدند. سنجه‌های اصلی شامل خیرگی و شدت روشنایی، شدت درخشندگی و رنگ بودند. پرسشنامه‌ای محقق ساخته از 385 نفر از دانشجویان تکمیل شد و با استفاده از روش تحلیل همبستگی اسپیرمن در نرم‌افزار SPSS20 بررسی شدند. نتایج نشان داد که از 57 مؤلفه مرتبط با آسایش بصری نوری، 24 مؤلفه با تعلق مکانی رابطه معنی‌دار داشتند. صندلی و چیدمان نامناسب آن (0.147-) بیش‌ترین سهم را در تبیین تعلق مکانی داشته و چراغ با ارزش همبستگی 0.086، پنجره با ارزش 0.082- و عوامل غیر کالبدی با ارزش 0.0287 در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. این مسأله نشان‌دهنده این است که هر چند جهت‌گیری ساختمان در نگاه اول به نظر تعیین‌کننده به نظر می‌رسد، با این حال در ادراک ذهنی افراد در مراتب آخر قرار می‌گیرد و در واقع چیدمان صندلی و دید به تابلو درجه اهمیت بالاتری به خود می‌گیرند. مکان‌گزینی و اهمیت صندلی صرفاً به‌خاطر دید به تابلو نبوده، بلکه بیش‌تر به علت تفاوت در کم و کیف شاخص‌های نوری در مکان‌های مختلف در کلاس می‌باشد که در ادراک ذهنی افراد نیز تأثیر می‌گذارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing the Role of the Visual Comfort Components in the Sense of Belonging to the Place of the Students; Case Study: Shahroud University of Technology

نویسندگان [English]

  • Amirmohsen Nikzad 1
  • Niloufar Malek 2
  • Abbas Ghaffari 3
1 Assistant professor of Architecture, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Studies, Shahroud University of Technology, Shahroud, Iran
2 Assistant Professor of Architecture, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Studies, Art University of Isfahan, Isfahan, Iran.
3 Associate Professor of Architecture, Department of Architecture, Faculty of Architecture and Urban Studies, Tabriz Islam Art University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Attachment and sense of belonging are among the most fundamental human needs to interact with space. Emotional interaction with the place makes the place meaningful and improves the quality of experiencing the place. The academic spaces are among the places where the existence and improvement of the sense of belonging to the place can enhance educational quality. One of the significant physical variables in educational spaces is visual comfort. In this regard, the present study evaluated the role of the visual comfort components in the students’ sense of place. Nine classrooms among three faculties of the Shahroud University of Technology were selected for evaluation. The main criteria included glare, brightness intensity, luminance intensity, and color rendering. A researcher-made questionnaire was filled by 385 students and analyzed using Spearman’s Correlation coefficient in the SPSS20 software. The results show that out of 75 components related to visual comfort, 24 components significantly correlated with the sense of belonging to a place. Chair and its improper layout (-0.147) had the highest share in explaining the sense of belonging to a place, and light (0.086), window (-0.082), and non-physical factors (0.0287) ranked next. It indicates that although the building orientation seems effective at first glance, it ranks the last in the mental perception of the individuals, and the chair layout and the view to the board are of higher importance. The layout and importance of the chair are not only due to the view to the board, but it is more related to the difference in the light indicators in the different places of the classroom, affecting the individuals’ mental perception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sense of Belonging to Place
  • Visual Comfort
  • Mental Perception
  • Academic Space

مراجع

Alfoune, M. (2009). Regulation of Environmental Conditions 1. Tehran: Simaye Danesh Publications, First Edition.
Antonich, M. (2010). Searching for Belonging - An Analytical Framework. Geography Compass, 4(6), 644-659. https://doi.org/10.1111/j.1749-8198.2009.00317.x
Ariës, M. (2005). Human Lighting Demands-Healthy Lighting in a Office Environment. Technische Universiteit Eindhoven.
Bidikar, M., & M. Bidikar, P. (2013). Investigation of Visual Comfort to Beside Light in Hospital Ward. Scientific & Research Publications, 3(6).
Chao, M. (2006). Analysis of Daylighting and Lighting of Some Classroom in Beijing. China Illuminating Engineering Journal, 1.
Daneshpour, A., Sepehri Moqaddam, M., & Charkhchian, M. (2009). Explanation to “Place Attachment” And investigation of its effective factors. Fine Arts Journal, 1(38), 37-48.
Dehghan, M.R. (2008). Lighting Maintenance, Tehran: Yazda Publications.
Ezaii Sharif, A., Gazi Tabatabaei, M., Hejazi, E., & Ejei, J. (2012). Investigation of the Viewpoint of Students about School Bonding:  A Qualitative Study. Journal of Psychology, 16, 16-35. 
Falahat, M.S. (2006). The Concept of Sense of Place and its Factors. Fine Arts Journal, 26, 57-66. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=49948
Ielding, R. (2006). Learning, Lighting and Color: Lighting Design for Schools and Universities in the 21st Century. European Lighting Designers’ Association.
Gorgul, E., Luo, L., Wei, S., & D.Pei, C. (2017). Sense of Place or Sense of Belonging? Developing Guidelines for Human Centered Outdoor Spaces in China that Citizens can be Proud of. Procedia Engineering, 198, 517-524. https://doi.org/10.1016/j.proeng.2017.07.106 
Heidari, A.K., Motalebi, G., & Negintaji, F. (2014). Analysis of the Physical Sense of Place in the Traditional Houses and Modern Residential Apartments. Fine Arts Journal, 19(3), 75-86. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22286020.1393.19.3.7.5
Hung Ng, S., Kwong Kam, P., & W.M. Pong, R. (2005). People Living in Ageing Buildings: Their Quality of Life and Sense of Belonging. Environmental Psychology, 25, 347-360. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2005.08.005
Jakubiec, A., & Reinhart, F. C. (2013). Pridicting Visual Comfort Conditions in Large Daylit Space Based on Long-term Occupant Evaluations: A Field Study. In 13th Conference of International Building Performance Simulation Association. Chambéry.
Javan Forouzande, A., & Motalebi, G. (2012). The Concept of Place Attachment and its Elements. Hoviatshahr, 5(8), 27-37. 
Maleki, M., Parsa, S., Vasiq, B., & Moradi, E. (2015). Investigating the Sense of Dependency to the Place of Living Based on Gender Differences (Case Study: Ilam City). JHRE, 33 (148),99-108. http://jhre.ir/article-1-365-fa.html
Mofidi Shemirani, M., & PoorNaser, Sh. (2011). Modeling the Amount and Manner of the Effect of Window Physical Variables on the Proper use of Daylight in Middle School Classrooms in Tehran. Journal of Educational Technology, 6(1), 29-44. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=136663
Peters, K., Sodolska, M., & Horolets, A. (2016). The Role of Natural Environment in Developing a Sense of Belonging: A Comparative Study of Immigrants in the U.S., Poland, Netherland & Germany. Urban Foresting & Urban Greening, 17, 63-70. https://doi.org/10.1016/j.ufug.2016.04.001 
Sarayi, M.H., Oshnouyi, A., & Roosta, M. (2016). Evaluation of Spatial Sense of Belonging Indicators of the Inhabitants of the Old Part of Kashan. Geography and Environmental Planning, 27(2), 17-34. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=310007
Sarmast, B., & Motevasseli, M.M. (2010). Measure and Analyze the Role of Place Scale on the Place Attachment (Case Study: Tehran). Urban Management Journal, 26, 133- 146. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=126518
Steele, F. (1981). The Sense of Place. Boston: CBI Publishing Company.
Taghi Pirbabaei, M., Gharehbaglou, M., & Alinam, Z. (2015). Place Attachment Process in Urban Studies: A Cognitive Psychology Approach. Advances in Cognitive Sciences, 17(1), 46-59. https://icssjournal.ir/browse.php?a_code=A-10-2-304&sid=1&slc_lang=fa
Tahmasebi, M. (2010). Designing a Residential Complex on the Outskirts of Yazd with the Approach of Promoting Attachment to the Place. Master Thesis. Isfahan University of Art.
Winterbottom, M., & Wilkins, A. (2008). Lighting and Discomfort in the Classroom. Environmental Psychology, 29, 63-75.
معماری و شهرسازی آرمان شهر
دوره 14، شماره 35
شهریور 1400
صفحه 195-204

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 04 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 19 بهمن 1398
  • تاریخ پذیرش: 13 اسفند 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار