شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در بناهای دانشگاهی نمونه موردی : دانشگاه‌های شهر تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران ، ایران

2 گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

عوامل متعددی در دوران معاصر باعث ایجاد تحولات و دگرگونی‌های اساسی در معماری ایران شد که می‌توان به‌طورکلی به زمینه‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و... اشاره نمود. در نتیجه تحولات معماری، دگرگونی‌ها و تغییرات ظاهری و بعضاً ساختاری در شکل‌گیری بناهای عمومی ازجمله دانشگاه‌ها صورت می‌پذیرد که بازتاب شرایط فرهنگی دوران خود می‌باشند. شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در معماری دانشگاه‌های تهران، از آن‌ جهت که در راستای وضوح بیشتر بخشی از تاریخ معماری معاصر ایران خواهد شد، از اهمیت برخوردار است. این پژوهش باهدف شناسایی و ارزیابی شاخصه‌های سنت و مدرنیسم در معماری دانشکده‌های شهر تهران سعی دارد به این سؤال پاسخ دهد که هریک از این شاخصه‌ها به چه میزان در نمود سنت یا مدرنیسم تأثیرگذار بوده‌اند و از روش تحقیق ترکیبی لانه به لانه برای نیل به این هدف استفاده می‌شود که از دو شیوه مصاحبه و پرسشنامه هم‌زمان بهره می‌برد؛ ابتدا شاخصه‌های سنت و مدرنیسم از مفاهیم، استخراج و سپس جدول کدینگ تدوین می‌گردد، سپس مصاحبه‌هایی تنظیم می‌شود که بر اساس این مصاحبه‌ها متغیرهای مورداستفاده سنت و مدرنیسم در بناها مطرح و سپس برای راستی آزمایی از پرسشنامه بهره گرفته می‌شود. یافته‌های کیفی و کمی به ترتیب با نرم‌افزارهای Atlas ti و SPSS استخراج می‌گردند. نتایج حاکی از آن است که از بین شاخصه‌های سنت و مدرنیسم، تعداد 22 مورد در این بناها مورداستفاده قرارگرفته و شاخصه‌های سنت، تعداد کمتری را نسبت به شاخصه‌های مدرنیسم به خود اختصاص می‌دهد و نیز مشخص گردید از میان شاخصه‌های سنت، بیشترین میزان آن، بهره‌وری از آجر در نما، تقارن تک‌محوری و کمترین آن سلسله‌مراتب و توالی فضایی و استفاده محدود از رویکرد شکلی-کالبدی است؛ از میان شاخصه‌های مدرنیسم، فاقد تزئینات بودن و همچنین سادگی و خلوص احجام، دارای بیشترین سهم و میزان و کمترین آن، مربوط به مقید نبودن به هندسه و تبعیت فرم از عملکرد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification and Examination of the Criteria of Tradition and Modernism in Academic Buildings (Case study: Universities of Tehran)

نویسندگان [English]

  • Afsaneh Modaresi Rafat 1
  • Hossein Soltanzadeh 2
  • mehrdad matin 2
1 Ph.D. student, Departmant of architecture, College of Architecture and Urbanism, Central Tehran Branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran
2 Department of Architecture, College of Architecture and Urbanism, Central Tehran Branch, Islamic Azad University,Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the modern era, numerous political, cultural, social, economic, etc. factors caused fundamental alterations in Iranian architecture. As a result of architectural developments, changes in appearance, and sometimes structures of public buildings, including universities, are happening which mirror the cultural conditions of their time. So, identifying and examining the criteria of modernism and tradition in the architecture of Tehran’s universities with the aim of shedding more light on the history of contemporary Iranian architecture are of great importance. Accordingly, this study aims to examine and identify the criteria of tradition and modernism used in faculties to answer the question of "To what extent have each of these criteria been effective in the manifestation of tradition or modernism?" To this end, a combined nest-to-nest methodology is used, which simultaneously utilizes interview and questionnaire. First, the criteria of tradition and modernism are extracted from the concepts, and then the coding table is formed. Next, interviews are arranged according to which the variables used by tradition and modernism in the buildings are presented. The questionnaire is then used for verification. The qualitative and quantitative findings are extracted using two Atlas.ti and SPSS software, respectively. These results indicate that 22 criteria of tradition and modernism have been used in these buildings, most of which were the criteria of modernism. It is found that the most evocative factors of tradition are “use of bricks in facades” and “uniaxial symmetry” and the least evocative ones are “spatial hierarchy”, “spatial organization”, and “limited use of form-physical elements”. Also, in modernism, “lack of ornaments” as well as “simplicity and purity of volumes” are the most evocative factors and “not being tied to geometry” and “form follows function” are the least evocative ones.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tradition
  • Modernism
  • Universities of Tehran

مراجع

آشوری، داریوش. (1393). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. تهران: انتشارات آگاه.
انصاری، حمیدرضا. (1395). تحلیلی بر معماری معاصر ایران. تهران: انتشارات سبزان.
اکرمی، غلامرضا. (1383). سنت، هنر، معماری. صفه، 14 (38)، 127-143. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=41988
بانی مسعود، امیر. (1391). معماری معاصر ایران در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. چاپ پنجم. ویراست دوم. تهران: نشر هنر معماری قرن.
بانی مسعود، امیر. (1391). معماری غرب: ریشه‌ها و مفاهیم. چاپ پنجم. تهران: نشر هنر معماری قرن.
باور، سیروس. (1389). نگاهی به پیدایی معماری نو در ایران. تهران: نشر فضا.
برومندی، فریدون و پارسی، فرامرز. (1387). دانشگاه تهران. مجله معمار، (49)، 50-55 .
بمانیان، محمدرضا. (1385). عوامل مؤثر بر شکل‌گیری معماری و شهرسازی در دوره پهلوی اول. مدرس هنر، 1(1)، 1-8. http://ensani.ir/fa/article/35192
بهنام، جمشید. (1373). نگاهی به تجربه شصت‌ساله نظام دانشگاهی ایران. گفتگو، (5)، 99-109. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/320141
بی نام. (1385). کارهای رضا مقتدر. مجله معمار، (14)، 89-95 .
پورمند، حسن علی و خزایی، محمد. (1384). تجلی سنت در معماری امروز. مطالعات هنر اسلامی، (2)، 51-68. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1243225
حاجی قاسمی، کامبیز. (1391). شاخصه‌های معماری اسلامی ایران. صفه، (58)، 5-18. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?ID=296457
حبیبی، محسن و دیگران. (1385). شرح جریان‌های فکری معماری و شهرسازی در ایران معاصر، با تأکید بر دور ه زمانی 1383-1357. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
حجت، عیسی. (1393). سنت و بدعت در آموزش معماری. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حمزه نژاد، مهدی و رادمهر، مهسا. (1396). تحلیل اصول فضایی و الگو گزینی بهینه در معماری الگوگرای معاصر ایران، بررسی موردی: سازمان میراث فرهنگی کشور، حسین امانت. مطالعات معماری ایران، 6(11)، 145-168. https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?id=544121
رادین، ماکس. (1381). سنت و فرهنگ. فریدون بدره‌ای. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
سلطان‌زاده، حسین. (1374). معماری و فرهنگ، آبادی، 5(19)، 40-45 .
سلطان‌زاده، حسین. (1383). بازتاب سنت در معماری مساجد معاصر (تهران). معماری و فرهنگ، 6(20)، 141-146.
سلطان‌زاده، حسین. (1385). بازتاب سنت در معماری معاصر ایران (از 1320 تا 1357 هجری شمسی). رساله دکترا. گروه معماری. دانشکده عمران، معماری و هنر. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
سلمان روغنی، محمدحسین. (1383). شناسایی رویکردهای معماران معاصر در مسیر پیوند با گذشته از دهه 50 - نقد و بررسی ده اثر معماری معاصر یزد. پایان نامه کارشناسی ارشد. گروه معماری. دانشکده هنر و معماری. دانشگاه یزد.
شهبازی، مجید و ترابی، زهره. (1393). مقایسه بازتعریف و باز به‌کارگیری سنت در معماری معاصر ایران و اروپا (مطالعه موردی: برخی آثار لوکوربوزیه و سیدهادی میرمیران). هویت شهر، 8(19)، 35-48 . https://www.sid.ir/Fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=236572
صادقی‌پی، ناهید. (1388). تأملی در معماری سنتی. صفه، 18 (48)، 7-16. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=111239
صارمی، علی‌اکبر. (1374). مدرنیته و رهاوردهای آن در معماری و شهرسازی ایران. گفتگو، (10)، 57-69. http://ensani.ir/fa/article/215054
علاقمند، سپیده، صالحی، سعید و مظفر، فرهنگ. (1396). مطالعه تطبیقی معماری و محتوای مدارس ایران از دوره سنتی تا نوین. باغ نظر، https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?id=299852 .18-5 ،(49)14
قبادیان، وحید. (1383). معماری نوگرای ایرانی. معماری و فرهنگ، 6 (18 و 19)، 42-46 .
قبادیان، وحید. (1385). معماری در دارالخلافه ناصری، سنت و تجدد در معماری معاصر تهران. تهران: پشوتن.
قبادیان، وحید. (1386). مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب. چاپ هفتم. تهران: دفتر پژوه شهای فرهنگی.
قبادیان، وحید. (1392). سبک شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران. تهران: علم معمار.
کامل نیا، حامد و مهدوی نژاد، محمدجواد. (1393). آشنایی با معماری معاصر از شرق تا غرب بررسی مبانی، مفاهیم و ریشه های شکل‌گیری آن. تهران: علم معمار.
کالینز، پیتر. (1375). دگرگونی آرمان‌ها در معماری مدرن. حسین حسن‌پور. تهران: نشر قطره.
کیانی، مصطفی. (1382). معماری معاصر ایران و مکتب مدرن. معماری و فرهنگ، 5 (15 و 16)، 6-10 .
کیانی، مصطفی. (1383). معماری دوره پهلوی اول: دگرگونی اندیشه‌ها، پیدایش و شکل‌گیری معماری دوره بیست ساله معاصر 1320-1299 . تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
مختاری طالقانی، اسکندر. (1390). میراث معماری مدرن ایران. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
میرمیران، هادی و اعتصام، ایرج. (1388). معماری معاصر ایران: 75 سال تجربه بناهای عمومی (1300 تا 1375 خورشیدی). زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی معاونت شهرسازی و معماری. تهران: ناشر شرکت طرح و نشر پیام سیما.
مهندسین مشاور نقش. (1387). نقد آثاری از معماری معاصر ایران. تهران: مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
نقی زاده، محمد. (1379). رابطه هویت «سنت معماری ایران» با «مدرنیسم» و «نوگرایی». هنرهای زیبا، (7)، 79-91. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=33174
نصر، سید حسین. (1395). علم و تمدن در اسلام. احمد آرام. تهران: خوارزمی.
نسبیت، کیت. (1394). نظریه های‌پسامدرن در معماری. محمدرضا شیرازی. چاپ هفتم. تهران: نشر نی.
نقره‌کار، عبدالحمید. (1387). درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی. تهران: شرکت طرح و نشر پیام سیما.
نوایی، کامبیز و حاجی قاسمی، کامبیز. (1390). خشت و خیال: شرح معماری اسلامی ایران. تهران: سروش.
هاشمی، سید رضا. (1374). معماری و فرهنگ، آبادی، 5(19)، 2-3.
Abedi, M. & Soltanzadeh, H. (2014). The Interaction between Tradition and Modernity in Contemporary Architecture
of Persian Gulf States: Case Study of United Arab Emirates. International journal of research in humanities
and social studies, 1(1), 24-34.
Adam, R. (2020). Time for Architecture: On Modernity, Memory and Time in Architecture and Urban Design.
Cambridge Scholars Publishing. https://www.powells.com/book/-9781527545977
Azha Lubis, H., Mawar Kembaren, M. & Replita Waty Kembaren, F. (2020). The application of architecture in
the tradition of building house based on The Tajul Muluk text. E&ES, 452, 012014. https://www.researchgate.net/publication/341382754
Burden, E. (2002). Burden Illustrated Dictionary of Architecture. (2ed.).
Clarke, R. J. (2005). Research Models and Methodologies. University of Wollongong.
Corbin, J. & Strauss, A. (2011). Grounded Theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21.
Creswell, J.W. (2005). Mixed Method, Conducting and Evaluating Quantitative and Qualitative Research. Upper saddle river, Pearson Education.
Diba, D. & Dehbashi, M. (2004). Trends in modern Iranian architecture. Iran: architecture for changing societies. Philip Jodidio (Ed.). Torino: Umberto Allemandi & amp.31-41. https://archnet.org/publications/4748
Dictionary. (2020). Online dictionary.https://www.dictionary.com/browse/modern
Dobrowolski, K. (2012). Peasant Traditional Culture. In: Shanin. T. (Ed.), Peasants and Peasant Societies, Hamondsworth: Penguin Book.
Inna Zayats. (2015). The History of Mills in Russia in the Context of Architectural Traditions, Procedia Engineering, 117, 696-705. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1877705815018895
Merriam-Webster. 2020. Online dictionary, https://www.merriam-webster.com/dictionary/tradition.
Millais, M. (2009). Exploding the Myths of Modern Architecture. London, Frances Lincoln.
Rapoport, A. (1989). On the Attributes of Tradition, in Bourdier, J.P. and Alsayyed, N. (Eds.), Dwellings, Settlements and Tradition: CrossCultural Perspectives, Lanham: MD; University of America, 77-106.
Rose, G. (2007). Visual Methodologies (An Introduction to Researching with Visual Materials). SAGE Publications Ltd.
Zabihi, S. (2010). Evaluating the effects of modern movement on contemporary residential buildings in Iran’s capital city, Tehran (Doctoral dissertation). Eastern Mediterranean University (EMU). http://i-rep.emu.edu.tr:8080/xmlui/handle/11129/131
Zilivinskaya, E. D. (2011). Middle East architectural traditions in golden horde mansion construction, Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia, 39(2), 102-112. https://doi.org/10.1016/j.aeae.2011.08.010
Zuo, L. (2019). Diversity in the Great Unity: Regional Yuan Architecture. University of Hawaii Press.
https://archawpress.org/
https://archnet.org/sites/403#www.caoi.ir
http://ee.sharif.edu/~web/
http://www.caoi.ir/en/projects/item/1123-faculty-of-fine-arts-university-of-tehran.html
https://www.google.com/maps
https://www.wikiwand.com/en/University_of_Tehran
معماری و شهرسازی آرمان شهر
دوره 14، شماره 36
آذر 1400
صفحه 79-97

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 اسفند 1398
  • تاریخ بازنگری: 13 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 17 شهریور 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار