%0 Journal Article %T تحلیل موضوعی و ترسیم نقشه‌ی دانش پژوهش‌های روان‌شناسی محیط %J معماری و شهرسازی آرمان شهر %I دکتر مصطفی بهزادفر %Z 2008-5079 %A زارعی حاجی‌آبادی, فاطمه %A حمزه نژاد, مهدی %A معماریان, غلامحسین %D 2023 %\ 03/20/2023 %V 15 %N 41 %P 71-88 %! تحلیل موضوعی و ترسیم نقشه‌ی دانش پژوهش‌های روان‌شناسی محیط %K روان‌شناسی محیط %K تحلیل کتابشناختی %K اولویت‌‌های پژوهشی %K مسائل انسان و محیط %R 10.22034/aaud.2023.230012.2198 %X روان‌شناسی محیطی در دهه‌‌های اخیر به عنوان دانش پایه‌‌ی مطالعات انسان و محیط در بسیاری از حوزه‌‌های میان‌‌رشته‌‌ای از جمله معماری و شهرسازی پذیرفته شده است. در این مقاله تلاش شده تا تصویری کلی از دانش روان‌شناسی محیطی و سیر تحول پژوهش‌‌های انجام‌شده در این حوزه و موضوعات و رویکردهای پژوهشی پرکاربرد ارائه شود. برای نزدیکی به این هدف، دو مسیر کلی دنبال شده است. در مسیر نخست، مقالات منتشرشده در پایگاه اسکوپوس در بین سال‌‌های 1972 تا 2022 که با کلید واژه‌‌ی «روان‌شناسی محیط» محدود شدند، با روش تحلیل‌ کتابشناختی و در مسیر دوم 40 مقاله با بیش‌ترین استناد از میان موارد فوق با تمرکز بیش‌تر و به روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی‌ها با پرسش از افراد و منابع کلیدی، حوزه‌های کلان پژوهشی و وضعیت اهمیت و اولویت موضوعات، رویکردها و مصادیق پژوهشی در دانش روان‌شناسی محیط انجام گرفت. یافته‌ها نشان می‌‌دهند پژوهش‌‌های روان‌شناسی محیط در چهار خوشه‌ی موضوعی اصلی شامل «پایداری»، «مکان»، «سلامت روان» و «رفتار مصرفی» جای می‌‌گیرند. رویکرد‌های رفتاری و شناختی مهم‌‌ترین و پرکاربردترین رویکرد‌های روان‌شناسی در تحلیل رابطه‌ی انسان و محیط بوده ‌است. مطالعات اغلب در فضاهای شهری انجام شده‌ است و کاربری‌‌های تجاری، مسکونی، آموزشی و محیط‌‌های کاری در مراتب بعد قرار دارند، این مطالعات از مقیاس‌های کلان هم‌چون برنامه‌‌ریزی تا مقیاس‌‌های خرد هم‌چون طراحی داخلی و جزئیات را شامل می‌شوند. شمار قابل توجهی از پژوهش‌ها بر ادراک و ارزیابی انسان از کیفیت‌های محیط و نتایج آن هم‌چون رضایتمندی و ترجیح مکانی تمرکز داشته‌اند. موضوع سلامت نیز در دهه‌های اخیر در میان اولویت‌های تحقیقاتی این رشته قرار گرفته و هم‌چنان مسئله‌ی رو به رشدی تلقی می‌شود. در این میان موضوع تعلق به مکان با رشدی پیوسته در تمام بازه‌های زمانی مورد مطالعه به عنوان یکی از کانون‌های توجه پژوهشگران مطرح بوده ‌است. %U https://www.armanshahrjournal.com/article_168904_40ae69c5b47551e29c6c230d729ee26c.pdf