ارزیابی تاثیر نماد‌‌ معنوی نور طبیعی در فضاهای عبادی (مسجد) بر تاب‌آوری معنوی کاربران از طریق نقش واسط هوش معنوی، مورد مطالعه: مساجد دوره قاجاریه شیراز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر دکتری معماری، دانشکده فنی و مهندسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

2 استادیار گروه معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران (نویسنده مسئول).

3 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران.

4 استادیار گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

10.22034/aaud.2022.273621.2431

چکیده

یکی از اساسی‌ترین و تعیین‌کننده‌ترین عوامل تبیین سلامت روح و روان افراد، تاب‌آوری معنوی است. تاب‌آوری معنوی باعث می‌شود افراد در شرایط سخت چالشی و با وجود عوامل خطرافزا، از ظرفیت‌های درونی خود که موهبتی الهی می‌باشند در جهت دست‌یابی به پیشرفت و بالندگی فردی در زندگی روزمره استفاده کنند و از این مشکلات به عنوان فرصتی برای توانمند‌سازی و ارتقای کیفی زندگی خود در راستای جاودانگی بهره جویند. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تاثیر نماد معنوی نور طبیعی در فضای عبادی (مسجد) بر تاب‌آوری معنوی کاربران از طریق نقش واسط هوش معنوی می‌باشد. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر، شامل کاربران مساجد منتخب تحقیق حاضر می‌باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و با استفاده از فرمول کوکران (171 نفر) انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسش‌نامه نمادپردازی معنوی، هوش معنوی و تاب‌آوری به عنوان ابزار پژوهش استفاده شده است که ضریب پایایی آن‌ها به ترتیب 0.81، 0.78 و 0.80 می‌باشد. داده‌های حاصل با آزمون همبستگی و رگرسیون چندگانه در نرم افزار SPSS20 تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان داد که بین نمادپردازی معنوی با هوش معنوی و تاب‌آوری افراد رابطه مثبت وجود دارد و متغیرهای نمادپردازی معنوی و هوش معنوی، توان پیش‌بینی تاب‌آوری را دارند. هم‌چنین در بین نمادهای معنوی مساجد، نماد «نور» سهم بیش‌تری را در تبیین هوش معنوی دارد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، نمادپردازی معنوی به‌ویژه با نور طبیعی در فضاهای عبادی ضمن فعالسازی بخش خودآگاه ذهن، در کارکرد هوش معنوی موثر واقع شده و بستر لازم برای ایجاد تاب‌آوری افراد را فراهم می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the Impact of the Spiritual Symbol of Natural Light in Devotional Spaces (Mosques) on Their Users' Spiritual Resilience through the Mediating Role of Spiritual Intelligence; Case Study: Qajar Mosques in Shiraz

نویسندگان [English]

  • Farzad Heydari 1
  • Mohammad Aliabadi 2
  • Bahram Saleh Sedghpour 3
  • Aliakbar Heidari 4
1 Ph.D. Candidate of Architecture, Technical and Engineering Faculty, Yasuj Branch, Islamic Azad University, Yasuj, Iran.
2 Assistant Professor of Architecture, Faculty of Art and Architecture, Shiraz University, Shiraz, Iran (Corresponding Author).
3 Associate Professor of Educational Psychology, School of Humanities, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
4 Assistant Professor of Architecture, Technical and Engineering Faculty, Yasuj University, Yasuj, Iran.
چکیده [English]

Spiritual resilience is one of the most basic and determinant factors in explaining people's mental health. Spiritual resilience enables people to use their inner capacities, which are a divine gift, in difficult and challenging conditions to achieve personal progress and growth in their everyday lives, and see the problems as opportunities for empowerment and improving the quality of their lives to reach eternity. The present study aims to evaluate the impact of the spiritual symbol of natural light in devotional spaces (mosques) on their users' spiritual resilience through the mediating role of spiritual intelligence. The present study is descriptive-analytical correlational research. The statistical population includes the users of the mosques studied in this research, who are selected using a simple random sampling technique, and the sample size is estimated as 171 people according to Cochran's formula. This research applies three spiritual symbolization, spiritual intelligence, and resilience questionnaires whose reliability is estimated as 0.81, 0.78, and 0.80, respectively. The obtained data are analyzed using a correlation test and multiple regression in SPSS20 software. The results indicate that there is a positive relationship between spiritual symbolization and people's spiritual intelligence and spiritual resilience, and the variables of spiritual symbolization and spiritual intelligence can predict resilience. Furthermore, among the spiritual symbols in mosques, the symbol of "light" has a greater contribution to the explanation of spiritual intelligence. According to the results, spiritual symbolization, especially with natural light, in devotional spaces plays an effective role in the functioning of spiritual intelligence while activating the self-conscious mind, and provides the necessary platform to create resilience in people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spiritual Symbolization
  • Spiritual Intelligence
  • Resilience
  • Natural Light
  • Mosque

مراجع

Abdolhazadeh, Hassan, Mahdie Keshmiri, and Fatemeh Arab Ameli. 2009. Spiritual intelligence. Tehran: Ravansanji Publications.
Ardalan, Nader, and Laleh Bakhtiyar. 2001. The sense of unity; The role of tradition in Iranian architecture. Isfahan: Khak Publications.
Bemanian, Mohammadreza, Mohammadreza Pourjafar, Faryal Ahmadi, and Alireza Sadeghi. 2011. A review of the spiritual identity and sacred suppositions in the architecture of Shiite mosques. Shiite Studies 8(30): 37-70. https://www.sid.ir/paper/119449/fa
Connor, Kathryn M., and Jonathan R.T. Davidson. 2003. Development of a new resilience scale: The Connor Davidson resilience scale (CDRISC). Depression and anxiety 18(2): 76-82. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12964174/
Emmons, Robert A. 1999. The psychology of ultimate concerns: motivation and spirituality in personality. New York: Guilford Press.
Firouzan, Mahdi. 1999. The mystery of religious art. Tehran: Soroush Publications.
Ghahramani, Nasrin, and Mohammadali Nadi. 2012. Relationship between Religious / Spiritual Components, Mental Health and Hope for the Future in Hospital Staff of Shiraz Public Hospitals. IJN 25 (79) :1-11. https://ijn.iums.ac.ir/article-1-1418-fa.html
Ghobari Bonab, Bagher, Mohammad Salimi, Leila Seliani, and Sana Nouri Moghadam. 2007. Spiritual intelligence. A Research Quarterly in Islamic Theology (kalam) and Religious Studies. 3(10): 125-147. https://andishe.maaref.ac.ir/article-1-1746-fa.html
Jafari, Asghar, and Fatemeh Hesampour. 2017. Predicting Life Satisfaction Based On Spiritual Intelligence and Psychological Capital in Older People. Salmand: Iranian Journal of Ageing 12(1): 90-103. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1223-fa.html
Janbozorgi, Masoud. 2016. Religious orientation and mental health. PAJOUHESH DAR PEZESHKI 31(4): 345-350. https://www.sid.ir/paper/42139/fa
Kazemi, Leili. 2011. The philosophy of symbols and its function in rituals. Aesthetics 23(1): 121-130.
Marashi, Seyyed Ali. 1999. Mental health and the role of religion. Tehran: Elmi-va-Farhangi Publications.
Nikamal, Mitra, and Nasrin Shadmanfar. 2014. The relationship between spiritual intelligence and psychological resilience of students. Psychological Research (22): 103-116.
Noghrekar, Abdul Hamid, and Mohammad Manan Raeisi. 2011. Semiotic analysis of the Iranian housing system based on the relationship between the layers of the housing context. Honar-ha-ye-Ziba 3(46): 5-14. https://jfaup.ut.ac.ir/article_25056.html
Noghrekar, Abdul Hamid. 2011. Theoretical foundations of architecture. Tehran: Payam Noor University Press.
Philip, Warelow, and Karen-leigh Edward. 2007. Caring as a resilient practice in Mental Health Nursing. International Journal of Mental Health Nursing 16(2): 5-13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17348964/
Raeisi, Mohammad Manan, Abdul Hamid Noghrekar, and Karim Mardomi. 2014. An introduction to the symbolism in Islamic architecture. Researches in Islamic Architecture 2(1): 81-96. http://jria.iust.ac.ir/article-1-146-fa.html
Rafieian, Mojtabi, Mohammad Reza Rezaei, and Seyed Mustafa Hosseini. 2014. Measurement and evaluation of physical resilience of urban communities against earthquake (Case study: Tehran neighborhoods). Human Geography Research 47(4): 609-623. https://jhgr.ut.ac.ir/article_51228.html
Rezaei, Mahboubeh, Mohsen Adib-Hajbaghery, Naima Seyedfatemi, and Fatemeh Hoseini. 2008. Prayer in Iranian cancer patients undergoing chemotherapy. Complementary Therapies in Clinical Practice 14(2): 90-97. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18396252/
Seddighi, Fariborz, Ali Yazdkhasti, and Maryam Nadi Ravandi. 2014. Resiliency rate predictability based on spiritual intelligence among students and religion researchers. Culture in the Islamic University 4(3): 373-390. https://www.sid.ir/paper/236932/fa
Zohar, Danah, and Ian Marshall. 2000. SQ-spiritual intelligence, the ultimate intelligence. London: Bloomsbury.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 بهمن 1399
  • تاریخ بازنگری: 12 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 24 تیر 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 30 آذر 1401

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار